Matematik Yoksa Görsellik İş Yapmaz

Son yıllarda zora giren perakende işletmeleri üzülerek izliyoruz. Ancak sonunda söyleyeceğimi en baştan söyleyeyim. Hiçbirisi tesadüf değildir, yönetim hatalarının getirdiği sonuçlardır.
Zaman zaman ülke ekonomisindeki sıkıntılar genel sorundur ve şirkete özel kötüleşmenin sebebi olamaz. Rakipler aldıkları tedbirlerle kendilerini korumuş, siz koruyamamışsanız kusuru kendinizde aramalısınız.
Zora giren şirketlerin sebepleri vardır. Aynen sağlığını kaybeden bünyede mutlaka bunu yaratan bir sebep olduğu gibi.
Yıllardır mağaza matematiğini en başa alıyoruz. Metrekare başına satış verimliliği, çalışan başına satış tutarı, stok devir hızı, karlılık, EBITDA değerlendirmesi, cirodaki büyüme oranı, personel devir oranı, müşteri sayısı ve ortalama sepet tutarı sürücü koltuğunun karşısındaki göstergeler gibi direksiyonda olan kişiye destek sağlamalıdır diyoruz.
Satan ürünlerle, az satan ürünleri veya hiç hareket görmeyen ürünleri kontrol etmeyi de otomobilden inip lastiklerin havasına ve stop lambalarının yanıp yanmadığını kontrole benzetiyoruz.
Fiili-kaydi envanter arasındaki farkı, giderlerin her çeşidinin ciro içindeki paylarını, sipariş karşılama oranını, satmadan ödemesi yapılan ürünlerin izlenmesini de servise götürdüğümüz yeni otomobilin 10.000 km bakımındaki kontrolleriyle eş tutuyoruz. Bunları yapmadan otomobili de, şirketi de verimli kullanamazsınız. Eğer otomobil son model ve oldukça pahalı, ancak sürücüsü traktörü bile zor kullanıyorsa vah ki vah…
İnorganik büyüme kararı alan bir şirket önce özkaynağına bakmaz mı ?
Bırakınız şirketi, bireysel anlamda bile kenarda paramız yoksa ve taksitler gücümüzü aşıyorsa değil otomobil, bisiklet alamayız değil mi ? Maalesef alındığını görüyoruz.
Personel maliyeti bir şirket için sorun yaratabilir mi ? Yaratabilir ama hemen tedbiri alınır. Gösterge panelinde ; ciro içindeki payın arttığı görüldüğü an frene basılır, eksiltmeye gidilir. Kira için de aynısı geçerlidir. Ciro içindeki payın üst sınırı bellidir, bunu fazla aşan şube kapatılır. Üretici firmaları satışların düştüğü zamanlarda köşeye sıkıştıran sabit giderler, perakendeci için geçerli değildir, hepsini değişken hale getirmek elimizdedir.
Stok yönetimindeki hata bakkalı bile batırır. Onlar bile senede en az 2 defa fiili sayım yapmaya başladılar. Onlarca şubeli bir zincirin buna bakmaması ve kafaya takmaması normal midir ? Elbette değildir ama yaşanan da gerçektir.
Kaydi envanterini gerçek kabul eden ve o envanterin içinde senelerce yatan ölü stokları tesadüf yardımıyla öğrenen sektör temsilcileri vardır.
Oysa ‘süreç benchmarkingi’ en fazla ilgi duyulması gereken konudur. Dünya’da Wal Mart’ın, ülkemizde Migros’un kıyaslama yapılacak şirketler olduğunu rahatça söyleyebiliriz. Bilhassa non food grubunda, ‘satıştan ödemeli’ sistem, işletici kullanımı, ‘ön ödemeli ve hızlı lojistik’ sistemi kurtarıcı çözümlerken, bunlara bakmadan mağazalarını hala tıka basa dolduran meslektaşlarımız vardır.
Oysa her perakendeciye bunlardan en az birisi uyar.
Mağaza matematiğinin en kesin sonucu net kar marjlarının % 2-3 ile sınırlı olmasıdır. Yıllardır hesapsız kredi kullanımının yanlış olduğunu yazıyorum, bizim sektör kredi maliyetini kolay kaldıramaz diye. İşte lastik en çok da bu yolda patlıyor.

ERCÜMENT TUNÇALP

Yayınlanma Tarihi: 13 Temmuz 2016